Görme Yetersizliği Olan Bireyler

Görme Engelli Bireylerin Eğitimi ve Destekleyici Yaklaşımlar

Görme engelli bireyler, günlük yaşamlarında bağımsız olabilmek, eğitim süreçlerine uyum sağlamak ve toplumsal yaşama aktif şekilde katılabilmek için çeşitli becerileri geliştirmeye ihtiyaç duyarlar. Bu süreçte öz bakım, psikomotor beceriler, öğrenmeye hazırlık, günlük yaşam becerileri, bağımsız hareket, sosyal beceriler ve dil gelişimi gibi alanlarda özel destekler sunulmalıdır.

Bu makalede, görme engelli bireylerin gelişimlerini desteklemek için uygulanabilecek yöntemler ele alınacaktır.

1. Öz Bakım Becerilerinin Geliştirilmesi

Öz bakım becerileri, bireyin kendi kişisel bakımını bağımsız şekilde gerçekleştirebilmesini içerir. Bu becerilerin erken yaşta kazanılması, bireyin özgüvenini artırır ve sosyal yaşama daha kolay uyum sağlamasına yardımcı olur.

Öz Bakım Becerilerini Destekleyici Yöntemler:

Dokunsal ve Sesli Rehberler: Giysi seçiminde dokunsal işaretler (farklı kumaş dokuları, kabartmalı işaretler) kullanılabilir.
Rutinler ve Yapılandırılmış Eğitim: Günlük kişisel bakım (el yıkama, diş fırçalama, saç tarama vb.) için belirli bir sıra oluşturularak alışkanlık kazandırılabilir.
Bağımsız Giyinme Eğitimi: Kıyafetlerin yönünü anlamak için işaretler, özel etiketler veya düğmelerin sayısı gibi ipuçları öğretilebilir.

2. Psikomotor Becerilerin Desteklenmesi

Psikomotor beceriler, bireyin bedensel hareketlerini bilinçli ve koordineli şekilde kullanmasını sağlayan yetilerdir. Görme engelli bireylerde bu becerilerin gelişimi, hareket kabiliyeti ve denge için önemlidir.

Psikomotor Becerileri Geliştiren Yöntemler:

El-Göz Koordinasyonunu Destekleyici Aktiviteler: Braille alfabesi öğrenme çalışmaları, şekil eşleştirme oyunları ve dokunsal materyaller kullanılabilir.
Denge ve Koordinasyon Çalışmaları: Yumuşak yüzeylerde yürüyüş, denge tahtaları, ip atlama gibi aktiviteler uygulanabilir.
Ritim ve Hareket Eğitimi: Müzikle hareket çalışmaları, beden farkındalığını ve motor becerileri geliştirir.

3. Öğrenmeye Hazırlık Süreci

Görme engelli bireylerin eğitim sürecine uyum sağlayabilmesi için dokunsal, işitsel ve kinestetik öğrenme yöntemleri ön planda tutulmalıdır.

Öğrenmeye Hazırlık İçin Kullanılabilecek Yöntemler:

Braille Alfabesi Öğretimi: Okuma ve yazma becerilerinin geliştirilmesi için erken yaşta Braille eğitimi verilmelidir.
Sesli Kitaplar ve Teknolojik Destekler: Sesli materyaller, eğitim sürecinde bilgiye erişimi kolaylaştırır.
Dokunsal Materyaller ve Haritalar: Özellikle coğrafya, matematik ve fen bilimleri gibi derslerde kabartmalı haritalar ve grafikler kullanılabilir.

4. Günlük Yaşam Becerilerinin Kazandırılması

Bağımsız yaşamın önemli bir parçası olan günlük yaşam becerileri, bireyin kendi ihtiyaçlarını karşılamasını sağlar.

Günlük Yaşam Becerileri Eğitimi:

Mutfakta Bağımsızlık Eğitimi: Su ısıtma, yemek pişirme, bıçak kullanma gibi beceriler güvenli yöntemlerle öğretilmelidir.
Para Tanıma ve Alışveriş Becerileri: Kabartmalı para işaretleri, özel cüzdan düzenleme teknikleri ve sesli alışveriş listeleri kullanılabilir.
Evde Bağımsız Hareket: Mobilya yerleşimlerinin sabit tutulması, dokunsal işaretlerin kullanılması önemlidir.

5. Bağımsız Hareket Becerilerinin Geliştirilmesi

Görme engelli bireylerin güvenli ve bağımsız şekilde hareket edebilmesi, onların topluma daha aktif katılımını sağlar.

Bağımsız Hareket İçin Kullanılabilecek Teknikler:

Beyaz Baston Kullanımı: Görme engelliler için temel hareket aracı olan beyaz bastonun kullanımı öğretilmelidir.
Yön Bulma Eğitimi: Sesli ipuçları, dokunsal işaretler ve hafıza teknikleri ile yön bulma becerileri geliştirilebilir.
Bağlantılı Yürüyüş Teknikleri: Bir rehber eşliğinde yürümeyi öğrenmek, bireyin dış dünyada güvenle hareket etmesini sağlar.
Sesli Navigasyon Teknolojileri: GPS destekli sesli yönlendirme uygulamaları kullanılabilir.

6. Sosyal Becerilerin Güçlendirilmesi

Görme engelli bireylerin toplum içinde kendilerini ifade edebilmeleri ve başkalarıyla sağlıklı ilişkiler kurabilmeleri, sosyal becerilerinin geliştirilmesine bağlıdır.

Sosyal Uyum İçin Öneriler:

Akran Destek Programları: Görme engelli bireylerin sosyal ortamlarda desteklenmesi için akran eğitimleri düzenlenebilir.
Etkili İletişim Teknikleri: Ses tonunu, mimikleri ve beden dilini anlamak için işitsel ve dokunsal geri bildirimler kullanılabilir.
Görme Engelli Rol Modeller: Başarı hikayeleri ve rehberlik programları, bireyin özgüvenini artırır.

7. Türkçe Modüllerinde Kullanılabilecek Yöntemler

Türkçe dersi kapsamında okuma, yazma ve anlatım becerileri, görme engelli bireylerin eğitimi için uyarlanmalıdır.

Türkçe Öğretiminde Kullanılabilecek Yöntemler:

Braille ile Okuma ve Yazma Eğitimi: Görme engelliler için Braille alfabesiyle okuma alışkanlığı kazandırılmalıdır.
Sesli Kitap ve Dijital Uygulamalar: Yazılı metinlere erişimi artıran teknolojiler kullanılmalıdır.
Dinleme ve Anlatım Çalışmaları: Hikâye anlatma, sesli tiyatro ve yaratıcı yazma etkinlikleri yapılabilir.

Sonuç

Görme engelli bireylerin eğitim sürecinde öz bakım, psikomotor gelişim, akademik beceriler, bağımsız hareket ve sosyal yaşama katılım gibi alanlara odaklanılmalıdır. Teknolojik destekler, bireysel eğitim programları ve toplumsal farkındalık çalışmaları ile bu bireylerin bağımsız bir yaşam sürmeleri teşvik edilmelidir.

Bireylerin özgüven kazanmaları ve topluma aktif şekilde katılabilmeleri için eğitimciler, aileler ve toplum olarak destekleyici bir çevre oluşturmak büyük önem taşımaktadır.